Kaygı herhangi bir stresli durumda yaşanan doğal bir duygudur ve yaşamın doğal bir parçasıdır. Öğrencilik yıllarının en stres verici unsuru sınavlardır. Öğrenciler için sınava girmek stres dolu ve kaygı verici bir yaşantıdır. Her öğrenci sınava bağlı olarak kaygının etkilerini değişik şekillerde yaşar ve hisseder. Aslında bir miktar kaygı yaşamanın performans üzerinde olumlu etkileri vardır. Kaygı adrenalini arttırır,ve adrenalin belirli bir oranda arttığında dikkat ve odaklanma daha kuvvetli bir hale gelir. Fakat aşırı kaygı durumunda salgılanan yoğun adrenalin bilgi transferini engelleyebilir, bir takım fiziksel belirtileri beraberinde getirir ve paniğe sebep olur. Panik de başarıyı negatif yönde etkiler.
Davranış Bilimleri Enstitütüsü’nün araştırmalarına göre Türkiye’de sınav çağındaki çocukların ve gençlerin yaklaşık yüzde 65-70 kadarı farklı seviyelerde sınav kaygısı yaşamaktadır.
Sınav kaygısının nedenleri:
•Sınav hazırlığının tam yapılamamış olması.
•Kişinin ders çalışma yükünün karşılayabileceğinden (potansiyelinden) ağır olması
•Önceki başarı ve başarısızlıklar
•Ailenin beklentileri
•Ailenin çocuğu başkalarıyla kıyaslaması
•Sınavın hayattaki başarının tek kriteri olarak görülmesi
•Kişinin doğrubir çalışma programı yapamamış olması
Sınav kaygısının belirtileri:
Fiziksel belirtiler: sınav öncesinde ve süresince baş ağrısı, kalp çarpıntısı, ellerde titreme, kasılma, yorgun ve halsiz hissetme, uyku problemleri olarak özetlenebilir.
Duygusal belirtiler: panik hissi, genel sinirlilik ve öfke hali, aşırı engellenmişlik hissi, depresif duygu durumu olarak özetlenebilir.
Davranışsal belirtiler: çalışma isteksizliği, başarısızlık, istek ve ihtiyaçlarını düzenleyememe, unutkanlık, kontrolü dışsal nedenlere yüklemek, sınavdan kaçınma, sınavlarda donup kalma, dikkatsizlik olarak özetlenebilir.
KAYGIYI GİDERMENİN YOLLARI :
Kaygıdan korunmak için öncelikle bu kaygıya neyin sebep olduğunu yani kaynağı belirlemek çok önemlidir. Eğer aile ya da çocuk bu belirlemeyi kendi başlarına objektif bir şekilde yapamıyorlarsa mutlaka bir uzmandan destek almaları gerekmektedir. Kaygıyı ortadan kaldırmanın en geçerli yolu kaygıya sebep olan durumu ortadan kaldırmaktır.
Sınav sürecinde beslenme, uyku, ve diğer rutinlerimize dikkat etmek ayrıca kaygıyı azaltmakta büyük rol oynar.
Öğrencinin gün içinde kaygı atağı başladığı anlarda çeşitli nefes ve gevşeme egzersizleri yapması kaygının her çeşit belirtisinde azalma sağlar.
SINAV KAYGISI İLE BAŞ ETMEK İÇİN AİLELER NE YAPMALI NE YAPMAMALI
•Çocuğunuzu kendi ilgi, yetenek ve potansiyeli çerçevesinde değerlendirip, beklentilerinizi buna göre ayarlayın.
•Çocuğunuzun duygu, düşünce ve isteklerini önemseyin.
•Çocuğunuzu kendi sorumluluğunu almak için yüreklendirin. Kendi programını oluşturan çocuğunuzun motivasyonunu “çok dinlendin artık çalış”, “bu kadar az çalışarak başarılı olamazsın”, “sen oku diye çok para harcıyoruz karşılığını vermelisin” gibi söylemlerde bulunarak olumsuz etkilememeye gayret edin.
•Hareketli bir sosyal yaşamları olması ve rahatlayabilmeleri için olanak sunun.
•Çocuğunuzla derleri ve sınav başarıları ile ilgili konuşurken kendi öğrencilik günlerinizi aklınıza getirerek empati kurmaya çalışın.
•Çocukğunuzun başarısını diğer çocuklarla kıyaslamamaya özen gösterin.
•Kendi sosyal hayatınızı ve ev yaşantınızı evinizde sınava girecek olan bir çocuk olduğunu düşünerek düzenlemeye gayret edin.
•Eğer çocuğunuz ve siz bu kaygıyla ba etmekte zorlanıyorsanız ve bu durum çocuğunuzun hayatını, duygu durumunu ve okul başarısını çok olumsuz etkilemeye başladıysa mutlaka bir uzmandan destek alın.
